Πόσο «κακό» όμως είναι ένα σύμβολο; Πόσο «ναζιστική» είναι η σβάστικα; Μια πιο προσεκτική μελέτη δείχνει ότι η σβάστικα είναι απλά το «θύμα» της χρήσης της απ’ τους Ναζί, ότι δεν είναι και πολύ … ναζιστική και ότι ακόμα και σήμερα χρησιμοποιείται από τους ίδιους τους … «συμμάχους» που την κατάργησαν.
Η ΣΒΑΣΤΙΚΑ
Μία από τις πιό αξιοσημείωτες μορφές του «οριζόντιου» σταυρού, δηλαδή αυτού που χαράσσεται σε ένα επίπεδο που παριστάνει μία ορισμένη βαθμίδα της Ύπαρξης, είναι η σβάστικα, το σχήμα της οποίας φαίνεται ότι συνδέεται άμεσα με την πρωταρχική παράδοση, όχι μόνον επειδή υπάρχει από αρχαιοτάτους χρόνους αλλά και γιατί απαντάται σ’ ένα πλήθος χωρών πολύ απομακρυσμένων και διαφορετικών μεταξύ τους. Πράγματι, η σβάστικα απέχει πολύ από το να είναι αποκλειστικά σύμβολο της Ανατολής, όπως νομίζουν μερικοί• αντιθέτως,
είναι από τα πιο διαδεδομένα, από τα βάθη της Ανατολής μέχρι και την απώτατη Δύση, αφού τη βρίσκουμε ακόμα και σε ιθαγενείς λαούς της Αμερικής. Είναι αλήθεια ότι στη σημερινή εποχή διατηρείται κυρίως στις Ινδίες και στην κεντρική και ανατολική Ασία, ίσως δε αυτές να είναι και οι μοναδικές περιοχές όπου η σημασία της εξακολουθεί να είναι γνωστή• ωστόσο, ακόμα και στην Ευρώπη, δεν έχει εκλείψει εντελώς. Στην αρχαιότητα συναντάμε αυτό το σχήμα ιδιαιτέρως στους Κέλτες και τους προ- Έλληνες• στη Δύση πάλι, ήταν άλλοτε ένα από τα εμβλήματα του Χριστού, και συνέχισε να χρησιμοποιείται ως τέτοιο σχεδόν μέχρι το τέλος του Μεσαίωνα.
Έχουμε πει αλλού πως η σβάστικα είναι στην πραγματικότητα το «σημείο του Πόλου». Αν τη συγκρίνουμε με το σχήμα του εγγεγραμμένου σε κύκλο σταυρού, διαπιστώνουμε εύκολα ότι πρόκειται, κατ’ ουσίαν, για δυο ισοδύναμα σύμβολα• μόνο που στη σβάστικα, αντί η περιστροφή γύρω από το σταθερό κέντρο να παριστάνεται από την περιφέρεια, δηλώνεται απλώς από μικρές γραμμές που προστίθενται στα άκρα των βραχιόνων του σταυρού σχηματίζοντας με αυτούς ορθές γωνίες• οι γραμμές αυτές εφάπτονται στην περιφέρεια και δείχνουν τη διεύθυνση της κίνησης στα αντίστοιχα σημεία. Καθώς η περιφέρεια παριστάνει τον εκδηλωμένο κόσμο, το γεγονός ότι αυτή «υπονοείται» εδώ κατά κάποιον τρόπο, δείχνει καθαρά πως η σβάστικα δεν είναι μια εικόνα του κόσμου, αλλά της δράσης της Αρχής μέσα στον κόσμο.Στην αρχαία Ελλάδα το σύμβολο, λόγω του σχήματός του πήρε το όνομα του ποταμού Μαίανδρου και χρησιμοποιήθηκε εκτός από ιερουργικούς σκοπούς και στο διάκοσμο των δημόσιων κτηρίων και ναών. Επίσης απαντάται σε βασιλικούς χώρους καθώς πίστευαν ότι έφερνε γούρι και καλή τύχη. Στο σημείο αυτό όμως να διευκρινίσουμε ότι το Ελληνικό σύμβολο του Μαιανδρου δεν έχει σχέση με τη χιτλερική σβάστικα. Με μία εξερευνητική ματιά θα διαπιστώσει κανείς πως το σύμβολο των ναζί είναι αντίστροφο εκείνου της Ελληνικής φιλοσοφίας. Είναι αριστερόστροφο κι όχι δεξιόστροφο με αποτέλεσμα η μορφή του να σημαίνει στη γλώσσα του συμβολισμού το αντίθετο νόημα. (τα της φοράς θα αναλύσουμε στην πορεία)
Η σχέση της σβάστικα, με την απεικόνιση του λαβύρινθου και μάλιστα του κρητικού, είναι αρκετά διαδεδομένη. Το πανάρχαιο αυτό ιερό σύμβολο, εμφανίζεται, πρώτα στον αιγυπτιακό πολιτισμό και, αμέσως μετά, ή, συγχρόνως, στον μινωϊκό. Οι ακτίνες-αγκύλες του αγκυλωτού σταυρού -4 με 5, ανάλογα- απεικονίζουν ακριβώς, ειδικά στον μινωϊκό πολιτισμό, το πολύπλοκο σχήμα του λαβύρινθου, με την πραγματική, ή, την αλληγορική του έννοια. Δηλαδή, είτε την μορφή του δαιδαλώδους τεχνητού έργου που όλοι γνωρίζουμε - είτε, αυτήν της πραγματικής πνευματικής αναζήτησης. Η μυστική έννοια του Μαίανδρου χρησιμοποιήθηκε για ιερουργίες, συμβολίζει την οκτάς, (τον αριθμό "8"). Ακριβώς, ότι συμβολίζει για το σύγχρονο ιερατείο του χριστιανισμού το Χ στο οποίο ενσωματώνεται το Ρ.
Το σύμβολο χρησιμοποιήθηκε και αναλύθηκε και από τους Πυθαγόρειους φιλοσόφους. Μια από τις έννοιες που αποδόθηκαν σήμαινε τη "Σπορά" με την έννοια της "Καλιέργειας" όμως, ενώ το αντίστροφο, εκείνο της χιτλερικής σβάστικας δηλαδή, το "Θέρισμα".
Επιπροσθέτως, μέσω του πανάρχαιου, αυτού συμβόλου δηλώνεται και ο αστερισμός του Καρκίνου, ο οποίος για τους μυημένους στα τοπικά μυστήρια ή σχολές συμβόλιζε την "Πύλη των θνητών", ενώ αντιδιαμετρικά ο αστερισμός του Αιγόκερω την "Πύλη των Θεών". Ο Καρκίνος ανήκει κατά παράδοση στο υδατώδες τρίγωνο των ζωδίων και μία υπόθεση που μπορεί να κάνει ο μελετητής είναι ότι μάλλον συμβολίζει τα "βαθειά ύδατα" μέσα στα οποία έγινε η εναπόθεση του σπόρου, του προς εκδήλωση κόσμου (βλ. αρχαία ελληνική μυθολογία). Σε αυτή την περίπτωση ο Καρκίνος παριστάνει τα Πρωταρχικά Ύδατα που περικλείονται μέσα στο "Κοσμογονικό όν" (αρχή των πάντων) του Ορφέα ή του Βραχμάνδα, η οποία προϋπήρξε του Πυθαγόρα.
Το ιερόγλυφο του Καρκίνου αποτελείται από δύο μόρια (σπέρματα) που κινούνται κατά αντίθετη φορά και υποδηλώνουν το ιδεογράφημα του Ταοϊσμού, το Τάι - Κι, που παριστάνει τις δύο πρωταρχικές αρχές του Γιαγκ και Γιν εν κινήσει (εν ολίγοις, δεν είναι άλλο από το Πέρας και Άπειρον των Πυθαγορείων) .
Οπως προαναφέρθηκε συμβολίζει την ογδοάς, δηλαδή κατά τους Πυθαγορίους την Παναρμόνιο, συναισθήματα συμπάθειας όπως η Αγάπη και η Φιλία, το Κηρύκειο του Ερμή, το Θύρσο του Διονύσου, αλλά και το χριστιανικό χρήσμα, σύμβολο της Σωτηρίας και Αναστάσεως.
Για όλους τους σύγχρονους και .... επίδοξους μάγους, λοιπόν, ο Θύρσος αλλά και το Κηρύκειο που σίγουρα διαθέτουν είναι το ραβδάκι τους. Ο τρόπος της κίνησης όταν το κρατούν προτεταμένο στο χέρι τους, ακολουθεί στον αέρα το σχήμα της σβάστικας ανάλογα βέβαια το σκοπό που θέλουν να πράξουν. Η δόνηση που προκαλεί το μαγικό ραβδάκι τους επιτυγχάνεται με αλεπάλληλες κινήσεις, "διευθύνοντας και κατευθύνοντας την ορχήστρα τους" στο κενό.
Άξιοι λόγου είναι και οι τέσσερις βραχίονες της "σβάστικας" - οι οποίοι ουσιαστικά την διαφοροποιούν από το σύμβολο του σταυρού. Και είναι εκείνοι οι οποίοι δηλώνουν τη φορά του συμβόλου (δεξιόστροφο - αριστερόστροφο). "Τα συνεπλεκόμενα στοιχεία της Φύσης" ή η ύλη σε όλες της τις μορφές και οι ιδιότητες αυτών.
Την πηγή της Αρμονίας του Σύμπαντος, σύμφωνα με τους Ορφικούς, (βλ. Otto Kern) αποτελούν οι δύο πρωταρχικές γενεσιουργικές δυνάμεις της κεντρομόλου και της φυγόκεντρου. Ούτε η μια, μα ούτε και η άλλη θεωρείτο "καλή" ή "κακή" (το "καλό" και το "κακό" είναι υποκειμενικό). Είναι όπως το φως με το σκοτάδι, το μαύρο με το λευκό, το άρεν με το θήλυ, το περιττό με το άρτιο κλπ. Χωρίς το ένα δεν υφίσταται η ύπαρξη του άλλου. Και δεν υφίσταται, διότι ακόμη κι αν υπήρχε, η ύπαρξή του δεν θα ήταν αντιληπτή (δεν αναφέρομαι στις ανθρώπινες αισθήσεις, αλλά στις ιδιότητες της Φύσης). Και η μητέρα Φύση δεν γεννά ή πράττει άχρηστα.
Ωστόσο, η περιστροφή της σβάστικας συμβολίζει το χρόνο. Οι Πυθαγόρειοι θεωρούσαν ότι ο χρόνος (Ορφ. ο χρόνος=Κρόνος) έχει μόνο μια φορά και μόνο μια κατεύθυνση. Αποτελεί δε, "Κανόνα" που διέπει όλο το Σύμπαν και φέρει το σπέρμα του "ενός" και του "πέρατος". Κάτι λοιπόν που οδηγεί τους πυθαγορείους στο συμπέρασμα ότι η περιστροφή του χρόνου (σ.σ. "ανελικτική περιδίνηση") δεν αλλάζει. Άρα, και η σβάστικα (σύμβολο αντίθετο του μαιάνδρου) δεν θα υπήρχε.
Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται: Ακόμη και ο Κρόνος είχε δύο πρόσωπα. Θα θυμάστε ότι το ένα ήταν πάντα εύθυμο, ενώ το άλλο κατσούφικο. Το ένα πρόσωπο "καλό" (δεκτικό), έλεγε πάντα "ναι", ενώ το άλλο ήταν πάντα κακό και αρνητικό. Οι αρχαίοι φιλόσοφοι εξηγούσαν ότι ο Κρόνος ως "άτομο" ή έκφανση του Θείου (εν κατακλείδι ο χρόνος ως κανόνας) δεν είναι καλός ούτε κακός. Και αυτό διότι το Θείο Έργο (ή αλλιώς "Μέγα Έργο") έχει αρχή και τέλος και κατά τους αρχαίους Έλληνες αποτελούσε ύψιστη ύβρις η οποιαδήποτε επέμβαση ανθρώπου σε Αυτό (βλ. μαγεία). Ωστόσο, δεν σημαίνει ότι το Θείο ως Υπόσταση έχει τέλος και τέλμα.
Η σβάστικα, που συμβολίζει το θέρισμα, έρχεται στο πέρας της "θερινής περιόδου". Κι αυτό σημαίνει το τέλος του Κύκλου (το θέρος αποσυμβολίζεται ως περίοδος Έργου). Το γεγονός ότι η σβάστικα ως σύμβολο απαντάται μόνο σε συγγράματα πολύ παλαιότερα του μαιάνδρου, σημαίνει για τους ερευνητές του αποσυμβολισμού ότι ορισμένοι κύκλοι έκλεισαν με συμπαντικές ανακατατάξεις των "συνεπλεκόμενων στοιχείων της Φύσης". Που για τους ανθρώπους μεταφράζεται σε οδυνηρά φαινόμενα της φύσης (βλ. αρχ. κατακλυσμούς, καταποντισμούς, βιβλικές καταστροφές και μυθολογικά γένη). Σε απόσπασμα των ρωμαϊκών χρόνων φιλόσοφος αναφέρει ότι "μόνο ο μαίανδρος πρέπει να στολίζει τα δημόσια κτίρια" που "εκτός από κάλλος επιφέρει (λένε οι ιερείς) και καλοτυχία". Μήπως απ'τα λόγια αυτά οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι το αντίστροφο του μαιάνδρου ήταν η κακοτυχία;
ΥΓ Vuvuzela: Ο αγκυλοτός σταυρός σε άλλες κουλτούρες
Αμερικανική καρτ ποστάλ (δεκαετία 1880)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου